‍در دهم دسامبر به مناسبت روز جهانی حقوق بشر، «انجمن اجتماعی دادخواهان افغان» یکجا با خانواده‌های قربانیان به یاد هزاران شهید گمنام در پولیگون پلچرخی یاد بود به عمل آورد. محفل با گذاشتن شاخه‌های گل به یاد هزاران انسان بی‌گناه کشته‌شده در این محل آغاز گردید.

‍دهم دسمبر روز جهانی حقوق بشر، بازهم پس از سالی می‌رسد که مانند سال‌های گذشته مملو بود از درد، رنج، کشتار،‌ فقر و صدها نا بسامانی دیگر. اگر سایر کشورها تنها در سطح تجلیل به پیشواز از این روز می‌روند، مردم درددیده ما عملا در آتش سوزان بمب‌های نیروهای خارجی سوخته و همه‌روزه در هر شهر و ده بر اثر حملات انتحاری و انفجاری وحوش طالبی-داعشی و یا گلوله‌های نیروهای دولتی تکه تکه می‌شوند.

‍روز جهانی حقوق بشر را امسال در حالی گرامی میداریم که مردم ما با مصائب فراوان دست و پنجه نرم نموده، حلقه ناقضان حقوق بشر و جنایتکاران جنگی با حمایت امریکا، ناتو و قدرت های منطقوی بر گرده های زخمی ما حکم می رانند. دهم دسمبر نیز مانند هر روز دیگر پیام خوشی برای مردم ما ندارد؛ فقر، بیکاری، مواد مخدر، نا امنی، انفجار، انتحار و بلایای دیگر هر روز از ما قربانی می گیرند.

‍هفت سال از انتشار «لیست مرگ» حاوی نام ۵۰۰۰ قربانی رژیم خلق و پرچم گذشت اما تا کنون کوچکترین اقدامی برای تحقق عدالت و به محاکمه کشانیدن عاملان این توحش و کشتار برداشته نشد.

‍«انجمن اجتماعی دادخواهان افغان»، به مناسبت۲۸ سنبله، سالروز نشر این لیست برنامه نمایشگاه عکس کنار جاده ای را در سرک معارف بامیان راه اندازی نمود که تعداد زیاد از شهروندان بامیان از آن بازدید نمودند. هدف از این نمایشگاه یادبود از یاد و خاطره تمامی شهدای کشور به ویژه قربانیان حوادث اخیر که توسط طالبان، داعش، نظامیان دولت و یا نیروهای خارجی کشته شده اند، می باشد.

‍دوازده سال قبل از امروز، در ۱۴ اسد ۱۳۸۶ «انجمن اجتماعی دادخواهان افغان» بوسیله بازماندگان قربانیان جنگ چند دهه اخیر ایجاد گردید. از همان نخست هدف از تاسیس انجمن؛ مستندسازی جنایات جنگی برای زمینه سازی محاکمه جنایتکاران در محاکم ملی و بین المللی بود، که تا اکنون به همت اعضا و هوادارانش برای رسیدن به آن تلاش می ورزد.

‍طی این مدت انجمن توانسته است برنامه های متعددی را راه اندازی نماید، که از آن جمله؛ جمع آوری اسناد و مستند سازی حوادث گوناگون از دهشت حاکم در کشور، جمع آوری مشخصات و تصاویر قربانیان، تهیه گزارش از زبان بازماندگان و بستگان جانباختگان، تحصن و راهپیمایی های متعدد، نمایشگاه های عکس کنار جاده ای در کابل و سایر ولایات، ساخت بنای یادبود برای قربانیان جنگ، چاپ و نشر کتاب و بروشورهای آگاهی دهنده، همکاری با نهادهای ملی و بین المللی برای محاکمه جنایتکاران، تلاش برای پیاده شدن عدالت و متحد ساختن خانواده های شهدا برای دادخواهی و عدالت طلبی، بخشی از فعالیت های «انجمن اجتماعی دادخواهان افغان» بوده است.

‍شهید عمران الله فرزند سید آقا که در سال ۱۳۷۹ در یک خانواده دهقان متولد گردیده بود، در قریه اندور ولسوالی قرغه یی ولایت لغمان سکونت داشت. او در سال ۱۳۸۷ شامل مکتب لیسه میاعبدالکریم ولسوالی علیشنگ ولایت لغمان گردید. نظر به مشکلات اقتصادی که داشت، نتوانست ادامه تحصیل بدهد و تنها تا صنف دهم مکتب درس خواند. به علت فقر و تنگ دستی به صفوف نیروها نظامی پیوست تا بتواند با معاش بخور و نمیر که از این مدرک عایدش می گردد زندگی خود و خانواده را به پیش برد.

‍می خواهیم یاد و خاطره شهدای ۱۹ جدی را گرامی داشته و بار دیگر خواست محاکمه عاملان این فاجعه را مطرح سازیم. پس از گذشت ۱۸ سال از رویداد خونین کشتار یکاولنگی ها بوسیله طالبان وحشی هنوز ماتم از دست داد این عزیزان تازه بوده و گلیم غم از خانه های ما برچیده نشده است. مادر یکاولنگی تا حال اشک از دست دادن فرزند خود را می ریزد، اما تا حال کسی به دادش نرسیده است.

‍خانواده های قربانیان و مردم یکاولنگ یگانه خواست شان، محاکمه عاملان این قساوت و کشتار و همدستان محلی شان است. اما طی این دو دهه کوچکترین قدمی برای محاکمه آن جنایتکاران برداشته نشده است. پس از سرنگونی طالبان و روی کار آمدن حکومت جدید، شعار پیگرد ناقضان حقوق بشر و تامین عدالت در گوشه و کنار کشور جار زده می شد، اما عملا دیدیم که ناقضان حقوق بشر و دشمنان عدالت در بلند ترین پست های حکومتی جابجا شده زیر سایه خارجی ها دسته های جنایتکار خود را تجهیز نموده، به ظلم و تعدی شان ادامه دادند. در کنار این؛ عده ای نیز با راه اندازی نهاد های فندگیر، عدالت را به یک تجارت پر سود تبدیل نموده و از خون قربانیان برای خود و اطرافیان شان ثروت اندوختند. در حقیقت این افراد و گروهک ها، با چنین عملکرد شان در صف جنایتکاران جنگی و عاملان همچو فجایع قرار می گیرند.

‍«انجمن اجتماعی دادخواهان افغان» برای اولین بار نمایشگاه عکس قربانیان جنگ و جنایت چهار دهه گذشته را در مرکز ولسوالی یکه اولنگ ولایت بامیان برگزار نمود. روز نخست این نمایشگاه قبلا در مرکز ولایت بامیان برگزار گردیده بود.